Thủ tục hải quan hàng gia công là một trong những nghiệp vụ phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về các quy định pháp lý cũng như quy trình thực tế. Tại SNQ Global Logistics, chúng tôi nhận thấy rằng việc nắm vững những quy định này là chìa khóa để mọi hoạt động gia công diễn ra thông suốt. Vì vậy chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin chuyên sâu, cụ thể về việc hoàn tất thủ tục liên quan đến ngành hàng này ở bài viết bên dưới để bạn được biết.
Giới thiệu về thủ tục hải quan hàng gia công
Hàng gia công là sản phẩm được sản xuất từ nguyên liệu, vật tư được nhập khẩu từ nước ngoài. Cụ thể, bên đặt gia công (thường là đối tác nước ngoài) sẽ cung cấp nguyên liệu, còn doanh nghiệp trong nước (bên nhận gia công) sẽ sử dụng máy móc, nhân công để sản xuất hoặc lắp ráp thành phẩm theo yêu cầu. Sau đó, sản phẩm hoàn thiện sẽ được xuất khẩu trở lại cho bên đặt gia công. Các ngành công nghiệp như dệt may, giày da, điện tử, đồ gỗ, và linh kiện cơ khí là những lĩnh vực thường xuyên áp dụng hình thức gia công này.
Đối với hàng gia công, hiện nay có một số hình thức phổ biến như sau:
- Gia công xuôi: Đây là hình thức phổ biến nhất, trong đó doanh nghiệp Việt Nam nhận gia công cho đối tác nước ngoài. Cụ thể, doanh nghiệp Việt Nam sẽ nhập khẩu nguyên vật liệu, máy móc từ nước ngoài (được miễn thuế) để sản xuất, sau đó tái xuất sản phẩm đã hoàn thiện cho chính đối tác đó. Đây là mô hình truyền thống trong các ngành dệt may, giày da.
- Gia công ngược: Ngược lại với gia công xuôi, gia công ngược là hình thức doanh nghiệp Việt Nam thuê đối tác nước ngoài gia công. Doanh nghiệp Việt Nam sẽ xuất khẩu nguyên vật liệu ra nước ngoài để đối tác gia công sản xuất, sau đó nhập khẩu lại sản phẩm đã hoàn thiện. Hình thức này thường áp dụng khi doanh nghiệp muốn tận dụng công nghệ hoặc chi phí nhân công ở nước ngoài.
- Gia công lại: Trong trường hợp một doanh nghiệp đã nhận hợp đồng gia công nhưng không đủ năng lực để thực hiện toàn bộ, họ có thể giao lại một phần hoặc toàn bộ công đoạn cho một doanh nghiệp khác. Đây chính là gia công lại, hay còn gọi là gia công chuyển tiếp. Việc này giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và đảm bảo tiến độ, nhưng doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định về hợp đồng gia công lại.
- Gia công ngoài: Đây là hình thức mà doanh nghiệp sản xuất sẽ gửi một phần hoặc toàn bộ nguyên vật liệu cho một đơn vị gia công khác để thực hiện một công đoạn cụ thể. Gia công ngoài thường được áp dụng khi một doanh nghiệp chỉ chuyên về một số công đoạn nhất định, cần thuê ngoài để hoàn thiện sản phẩm. Thủ tục hải quan cho hình thức này cần đảm bảo sự minh bạch về nguyên liệu và sản phẩm giữa các bên.
Thủ tục hải quan hàng gia công không chỉ là một yêu cầu pháp lý, mà còn là công cụ quản lý quan trọng. Việc tuân thủ đúng quy trình giúp doanh nghiệp:
- Tối ưu hóa thuế: Đảm bảo nguyên liệu, vật tư nhập khẩu để gia công được miễn thuế, từ đó giảm chi phí sản xuất.
- Quản lý chặt chẽ: Kiểm soát được lượng nguyên liệu, vật tư đã nhập khẩu, lượng sản phẩm đã xuất khẩu, tránh thất thoát và sai sót.
- Tránh rủi ro pháp lý: Thực hiện đúng và đủ các thủ tục giúp doanh nghiệp tránh được các khoản phạt hành chính, đảm bảo uy tín, tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh.
Hồ sơ cần chuẩn bị
Việc chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ và chính xác là bước quan trọng nhất để thủ tục hải quan hàng gia công diễn ra thuận lợi.
Thành phần hồ sơ cơ bản:
Theo quy định tại Điều 24, Luật Hải quan 2014, hồ sơ hải quan cho hàng gia công cơ bản gồm các chứng từ sau:
- Tờ khai hải quan: Là chứng từ chính thức được khai báo qua Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS. Tờ khai này bao gồm các thông tin chi tiết về hàng hóa, đối tác, số lượng, trị giá, và hợp đồng gia công.
- Hợp đồng gia công: Đây là chứng từ bắt buộc, là cơ sở để hải quan xác định mối quan hệ gia công giữa hai bên. Hợp đồng cần thể hiện rõ thông tin về nguyên vật liệu, thành phẩm, định mức tiêu hao và thời gian thực hiện.
- Hóa đơn thương mại: Chứng từ này được sử dụng để xác định giá trị hàng hóa nhập khẩu, bao gồm giá nguyên vật liệu, máy móc.
- Vận đơn: Chứng từ vận tải, là bằng chứng xác nhận hàng hóa đã được đưa lên phương tiện vận chuyển.
- Phiếu đóng gói: Cung cấp chi tiết về số lượng, trọng lượng của từng kiện hàng.
Lưu ý về số lượng và hình thức hồ sơ:
- Số lượng: Doanh nghiệp chỉ cần nộp 01 bộ hồ sơ điện tử thông qua hệ thống hải quan. Tuy nhiên, một số trường hợp đặc biệt, cơ quan hải quan có thể yêu cầu doanh nghiệp xuất trình bản giấy để kiểm tra, đối chiếu.
- Bản giấy: Các chứng từ bản giấy thường được lưu trữ tại doanh nghiệp để phục vụ cho việc kiểm tra sau thông quan.
Quy trình thực hiện các thủ tục hải quan hàng gia công
Quy trình hải quan cho hàng gia công là một chuỗi các nghiệp vụ phức tạp, được chia thành hai giai đoạn chính: nhập khẩu nguyên vật liệu và xuất khẩu thành phẩm.
Quy trình nhập khẩu nguyên vật liệu gia công (Loại hình E21)
Để nhập khẩu nguyên vật liệu, máy móc phục vụ cho hoạt động gia công, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
- Bước 1: Khai báo tờ khai hải quan điện tử: Doanh nghiệp sử dụng phần mềm khai báo hải quan để tạo tờ khai theo mã loại hình E21. Tờ khai cần được điền đầy đủ và chính xác thông tin về hợp đồng gia công, danh mục nguyên liệu, định mức tiêu hao, các thông tin liên quan khác.
- Bước 2: Nộp hồ sơ và truyền tờ khai: Sau khi hoàn thành việc khai báo, doanh nghiệp đính kèm các chứng từ cần thiết (hợp đồng, hóa đơn, vận đơn...) lên hệ thống, truyền tờ khai tới cơ quan hải quan.
- Bước 3: Phân luồng và kiểm tra: Hệ thống sẽ tự động phân luồng (Xanh, Vàng, Đỏ):
- Luồng xanh: Được thông quan tự động.
- Luồng vàng: Kiểm tra hồ sơ giấy.
- Luồng đỏ: Kiểm tra thực tế hàng hóa cũng nhuw hồ sơ giấy.
- Bước 4: Nộp thuế và thông quan: Hàng hóa gia công được miễn thuế nhập khẩu theo quy định. Sau khi hoàn tất các thủ tục, cơ quan hải quan sẽ cấp phép thông quan, doanh nghiệp có thể đưa hàng về kho để sản xuất.
Quy trình xuất khẩu thành phẩm gia công (Loại hình E52)
Khi sản phẩm gia công đã hoàn thiện, doanh nghiệp sẽ làm thủ tục xuất khẩu để tái xuất hàng hóa cho đối tác nước ngoài:
- Bước 1: Khai báo tờ khai hải quan điện tử: Doanh nghiệp sử dụng mã loại hình E52 trên hệ thống khai báo hải quan. Tờ khai cần thể hiện rõ thông tin về sản phẩm xuất khẩu, số lượng, giá trị, hợp đồng gia công tương ứng.
- Bước 2: Nộp hồ sơ và truyền tờ khai: Tương tự như quy trình nhập khẩu, doanh nghiệp đính kèm các chứng từ truyền tờ khai đến cơ quan hải quan.
- Bước 3: Phân luồng và kiểm tra: Hệ thống sẽ tự động phân luồng. Hàng hóa xuất khẩu gia công cũng có thể bị kiểm tra thực tế nếu thuộc luồng vàng hoặc đỏ.
- Bước 4: Thông quan và xuất khẩu: Sau khi hoàn tất thủ tục, hải quan sẽ cấp phép thông quan để doanh nghiệp tiến hành xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài.
Địa điểm làm thủ tục hải quan hàng gia công
Địa điểm làm thủ tục hải quan hàng gia công được quy định cụ thể để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp. Theo các quy định hiện hành, đặc biệt là Thông tư 39/2018/TT-BTC, doanh nghiệp có quyền lựa chọn địa điểm làm thủ tục tại một trong những nơi sau:
Đối với hàng hóa nhập khẩu nguyên vật liệu, máy móc để gia công
Bạn có thể lựa chọn làm thủ tục nhập khẩu tại một trong các chi cục hải quan sau:
- Chi cục Hải quan nơi doanh nghiệp có trụ sở chính, trụ sở chi nhánh hoặc cơ sở sản xuất. Đây là lựa chọn phổ biến giúp doanh nghiệp dễ dàng quản lý và thực hiện thủ tục tại địa điểm gần với hoạt động sản xuất của mình.
- Chi cục Hải quan tại cửa khẩu hoặc cảng nhập khẩu. Lựa chọn này phù hợp khi doanh nghiệp muốn hoàn tất thủ tục ngay tại nơi hàng hóa cập cảng để tiết kiệm thời gian vận chuyển nội địa.
- Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công thuộc Cục Hải quan nơi có cơ sở sản xuất hoặc nơi có cửa khẩu nhập khẩu.
Đối với hàng hóa là sản phẩm gia công xuất khẩu
Đối với sản phẩm đã hoàn thiện và chuẩn bị xuất khẩu, doanh nghiệp có thể lựa chọn làm thủ tục tại một trong các địa điểm sau:
- Chi cục Hải quan nơi doanh nghiệp có trụ sở chính, trụ sở chi nhánh hoặc cơ sở sản xuất.
- Chi cục Hải quan nơi tập kết hàng hóa xuất khẩu.
- Chi cục Hải quan tại cửa khẩu xuất hàng.
Cơ quan thực hiện thủ tục hành chính hải quan
Những cơ quan sau sẽ tiếp nhận và xử lý thủ tục hải quan đối với hàng gia công, các doanh nghiệp có thể linh hoạt tùy chọn:
- Chi cục Hải quan nơi đặt cơ sở sản xuất: Đây là lựa chọn phổ biến nhất. Chi cục này sẽ quản lý và theo dõi toàn bộ quá trình từ nhập khẩu nguyên liệu đến xuất khẩu thành phẩm.
- Chi cục Hải quan cửa khẩu: Doanh nghiệp có thể làm thủ tục ngay tại chi cục hải quan nơi hàng hóa nhập khẩu hoặc xuất khẩu đi qua. Lựa chọn này giúp tiết kiệm thời gian vận chuyển nội địa.
- Chi cục Hải quan nơi có trụ sở chính: Trong một số trường hợp, doanh nghiệp có thể chọn làm thủ tục tại chi cục hải quan nơi đặt trụ sở chính của công ty.
Tóm lại, để tối ưu hóa quy trình sản xuất và gia công, việc am hiểu cũng như tuân thủ các quy định về thủ tục hải quan hàng gia công là điều kiện tiên quyết. Tuy nhiên, sự phức tạp của các văn bản pháp luật và thủ tục hành chính có thể gây ra nhiều thách thức cho doanh nghiệp. Chính vì vậy, SNQ Global Logistics luôn sẵn sàng đồng hành, cung cấp các giải pháp chuyên nghiệp, giúp quý vị giải quyết mọi vấn đề, đảm bảo mọi lô hàng gia công được thông quan nhanh chóng.
