Luồng xanh hải quan là gì? Đây là câu hỏi trọng tâm của mọi doanh nghiệp, đặc biệt là các đơn vị mới tham gia vào lĩnh vực xuất nhập khẩu, bởi nó quyết định trực tiếp đến hiệu quả và tốc độ lưu thông hàng hóa quốc tế. Hiểu rõ về luồng xanh là bước đệm để tối ưu hóa logistics, cũng như giảm chi phí không cần thiết. Trong bài viết này, SNQ Global Logistics cung cấp kiến thức chuyên sâu về phân luồng miễn kiểm tra này nhé.
Luồng xanh hải quan là gì?
"Luồng xanh" là một thuật ngữ then chốt trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, đại diện cho cánh cửa ưu tiên giúp hàng hóa vượt qua cửa khẩu nhanh chóng và hiệu quả. Nhưng để hiểu rõ luồng xanh hải quan là gì? thì không phải ai cũng biết. Vì vậy đừng bỏ qua nội dung chúng tôi chia sẻ bên dưới, nếu bạn cũng đang tìm hiểu về phân luồng tờ khai hải quan này nhé.
Khái niệm
Luồng xanh là kết quả của quá trình Phân luồng tờ khai hải quan, được thực hiện tự động bởi hệ thống thông quan điện tử quốc gia VNACCS/VCIS. Luồng xanh được áp dụng cho các lô hàng và hồ sơ hải quan có mức độ rủi ro thấp nhất theo đánh giá của hệ thống. Hiểu đơn giản, đây là cơ chế thông quan ưu tiên, nơi hàng hóa được miễn kiểm tra chi tiết hồ sơ giấy và quan trọng nhất là được miễn kiểm tra thực tế hàng hóa (gần như thông quan ngay lập tức sau khi hoàn thành nghĩa vụ thuế).
Mục đích
Việc thiết lập và duy trì cơ chế phân luồng, đặc biệt là luồng xanh, phục vụ hai mục tiêu lớn mang tính vĩ mô và vi mô:
- Tối ưu hóa nguồn lực quản lý (Phía Hải quan): Mục đích cốt lõi là tập trung nguồn lực kiểm tra vào các lô hàng và doanh nghiệp có rủi ro cao (Luồng vàng, luồng đỏ). Điều này giúp cơ quan hải quan thực hiện chức năng quản lý rủi ro một cách hiệu quả, đảm bảo an ninh kinh tế và an toàn cộng đồng mà không làm chậm trễ hoạt động thương mại hợp pháp.
- Thúc đẩy hoạt động thương mại hợp pháp (Phía doanh nghiệp): Luồng xanh là động lực mạnh mẽ khuyến khích doanh nghiệp nâng cao tính tuân thủ pháp luật. Lợi ích về mặt thời gian (giảm từ vài ngày xuống còn vài giờ) và chi phí (giảm chi phí lưu kho, bốc dỡ và nhân lực) mang lại lợi thế cạnh tranh vượt trội, thúc đẩy tăng trưởng, cũng như lưu thông hàng hóa nhanh chóng trong chuỗi cung ứng.
Lợi ích vượt trội của tờ khai được phân luồng xanh hải quan
Việc tờ khai được phân vào luồng xanh không chỉ đơn thuần là một kết quả phân loại, mà là một lợi thế cạnh tranh chiến lược và là minh chứng cho sự tuân thủ pháp luật cao của doanh nghiệp. Những lợi ích này tác động trực tiếp và sâu rộng đến hiệu quả vận hành, quản lý chi phí cũng như vị thế kinh doanh của toàn bộ chuỗi cung ứng.
Tối thiểu hóa thời gian thông quan – Đạt mức gần như tức thì
Lợi ích rõ ràng và quan trọng nhất của luồng xanh là khả năng thông quan siêu tốc. Khác với luồng vàng (kiểm tra hồ sơ giấy, mất hàng giờ) hay luồng đỏ (kiểm tra thực tế, kéo dài nhiều ngày), hàng hóa luồng xanh được miễn cả hai khâu kiểm tra. Điều này giúp rút ngắn thời gian xử lý từ khi truyền tờ khai đến khi được cấp phép thông quan chỉ còn vài phút (nếu nghĩa vụ thuế đã hoàn thành). Tốc độ này là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp đáp ứng các thời hạn giao hàng nghiêm ngặt, cũng như duy trì chất lượng của hàng hóa, nhất là với những lô hàng đặc thù chẳng hạn như trái cây.
Kiểm soát chi phí và cải thiện dòng tiền
Tốc độ thông quan nhanh chóng trực tiếp chuyển hóa thành lợi ích tài chính bền vững.
- Giảm chi phí lưu bãi: Hàng hóa được giải phóng nhanh chóng sẽ giảm thiểu tối đa thời gian lưu container/lưu kho tại cảng (tránh phí DEM/DET), giúp doanh nghiệp cắt giảm đáng kể các chi phí phát sinh không cần thiết.
- Tối ưu dòng tiền: Việc hàng hóa được lưu thông nhanh hơn, đặc biệt trong các giao dịch lớn, giúp doanh nghiệp thu hồi vốn nhanh hơn. Đồng thời, hồ sơ luồng xanh là minh chứng cho sự tuân thủ tốt, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc xem xét các ưu đãi và hoàn thuế, giúp dòng tiền của doanh nghiệp luôn được duy trì ổn định và hiệu quả.
Nâng cao vị thế kinh doanh và độ tin cậy quốc tế
Luồng xanh là một dấu hiệu chứng minh doanh nghiệp có quy trình làm việc minh bạch và chuyên nghiệp trước cơ quan hải quan và đối tác nước ngoài. Việc được hệ thống quản lý rủi ro của hải quan công nhận về hồ sơ tuân thủ xuất sắc sẽ củng cố vị thế của doanh nghiệp. Vị thế đáng tin cậy này không chỉ giảm rủi ro bị kiểm tra, mà còn là lợi thế khi đàm phán hợp tác với các nhà cung cấp, đối tác quốc tế, vì họ biết rằng chuỗi cung ứng sẽ hoạt động thông suốt, ít bị gián đoạn.
Điều kiện để doanh nghiệp được phân luồng xanh
Việc được hệ thống hải quan phân luồng xanh được thực hiện tự động, dựa trên mức độ rủi ro và lịch sử tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp. Để liên tục tận hưởng lợi ích của thông quan ưu tiên, doanh nghiệp cần xây dựng và đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt về độ uy tín được hệ thống quản lý rủi ro của hải quan công nhận.
Tiêu chí cốt lõi: Hồ sơ tuân thủ pháp luật hải quan xuất sắc
Điều kiện tiên quyết để đạt luồng xanh nằm ở lịch sử hoạt động và mức độ tuân thủ pháp luật hải quan và thuế. Hệ thống VNACCS/VCIS tự động đánh giá tờ khai dựa trên các điểm cốt yếu sau:
- Lịch sử vi phạm: Doanh nghiệp phải không có các hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng về hải quan, thuế, hoặc các vi phạm hành chính lớn liên quan đến xuất nhập khẩu trong khoảng thời gian nhất định (thường là 2 năm gần nhất).
- Nghĩa vụ thuế: Cần hoàn thành đầy đủ và đúng hạn các nghĩa vụ về thuế đối với các tờ khai đã thực hiện. Bất kỳ khoản nợ đọng hoặc chậm trễ nào cũng có thể khiến hệ thống chuyển sang luồng vàng hoặc đỏ.
- Danh sách cảnh báo: Doanh nghiệp phải không nằm trong danh sách các đối tượng cảnh báo hoặc kiểm soát đặc biệt theo quy định của tổng cục hải quan tại thời điểm mở tờ khai.
Phân loại rủi ro thấp dựa trên lô hàng và thông tin khai báo
Luồng xanh được cấp khi hệ thống quản lý rủi ro xác định lô hàng có rủi ro thấp nhất, dựa trên sự kết hợp của nhiều yếu tố tại thời điểm khai báo:
- Tính chất hàng hóa: Hàng hóa thuộc loại hình không nằm trong danh mục cấm, hàng hóa hạn chế hoặc có rủi ro về thuế suất phức tạp. Các mặt hàng xuất nhập khẩu thường xuyên, đã được thông quan ổn định thường có xác suất luồng xanh cao hơn.
- Trạng thái Doanh nghiệp Ưu tiên (AEO): Các doanh nghiệp được công nhận là doanh nghiệp ưu tiên (AEO) theo quy định của Hải quan sẽ được áp dụng cơ chế quản lý đặc biệt, đảm bảo tỷ lệ luồng xanh gần như tuyệt đối, đây là mức độ tin cậy cao nhất trong thương mại quốc tế.
- Độ chính xác khai báo: Toàn bộ thông tin trên tờ khai phải được khai báo đầy đủ, trung thực và chính xác tuyệt đối theo chứng từ gốc, bao gồm mã HS, giá trị cũng như số lượng. Bất kỳ sai lệch nhỏ nào cũng có thể kích hoạt cảnh báo, chuyển sang luồng vàng/đỏ.
Các lưu ý giúp để tăng tỷ lệ phân luồng xanh
Việc tăng tỷ lệ tờ khai được phân vào luồng xanh không phải là sự may mắn, mà là kết quả của chiến lược tuân thủ pháp luật hải quan nhất quán và việc kiểm soát chất lượng hồ sơ một cách chặt chẽ. Để tối ưu hóa quy trình thông quan, cũng như hưởng lợi từ cơ chế ưu tiên này, các doanh nghiệp nên tập trung vào ba chiến lược cốt lõi sau:
Nâng cao chất lượng và tính chính xác của hồ sơ khai báo
Độ tin cậy của tờ khai là yếu tố quan trọng hàng đầu được hệ thống quản lý rủi ro (RMS) đánh giá. Việc khai báo không chính xác có thể khiến tờ khai bị chuyển sang luồng vàng hoặc đỏ. Doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng:
- Kiểm soát mã HS và trị giá: Đảm bảo mã HS được xác định chính xác theo biểu thuế hiện hành và trị giá khai báo phải phù hợp với quy định về xác định trị giá hải quan. Sự sai lệch về hai yếu tố này được coi là chỉ báo rủi ro cao nhất.
- Minh bạch hóa chứng từ: Luôn khai báo đầy đủ, trung thực các thông tin trên hóa đơn và vận đơn. Quan trọng là đảm bảo dữ liệu khai báo giữa các lần nhập khẩu/xuất khẩu cùng một mặt hàng có sự đồng nhất (về tên hàng, mã HS, nguồn gốc) để không kích hoạt các cảnh báo rủi ro tự động của hệ thống.
Duy trì kỷ luật tuân thủ pháp luật liên tục
Tỷ lệ luồng xanh phản ánh lịch sử tuân thủ của doanh nghiệp trong dài hạn. Một sai phạm nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến kết quả phân luồng trong nhiều năm. Cũng chính vì vậy mà nhiều doanh nghiệp mới tham gia vào thị trường xuất nhập khẩu quốc tế thường đặt câu hỏi “Luồng xanh hải quan là gì?”, sau khi bị chuyển sang luồng đỏ dù chỉ có một sai sót nhỏ. Câu trả lời nằm ở kỷ luật:
- Tuân thủ thuế và phí: Luôn hoàn thành đầy đủ và đúng hạn các nghĩa vụ về thuế. Việc nợ đọng hoặc chậm nộp là tiêu chí được hệ thống RMS đánh giá rất cao về mức độ rủi ro.
- Tự kiểm tra và khắc phục: Thiết lập quy trình tự kiểm tra nội bộ định kỳ để rà soát lại hồ sơ hải quan trong quá khứ. Chủ động phát hiện và khai bổ sung/điều chỉnh sai sót trước khi cơ quan hải quan phát hiện là một chiến lược tuân thủ thông minh.
- Cập nhật pháp lý: Đảm bảo bộ phận khai báo hải quan luôn được cập nhật kịp thời các thông tư, nghị định mới nhất liên quan đến chính sách mặt hàng và thủ tục hải quan để tránh vi phạm do thiếu hiểu biết.
Tận dụng các cơ chế ưu đãi và tham vấn chuyên nghiệp
Doanh nghiệp có thể chủ động tìm kiếm các cơ chế ưu đãi từ hải quan để nâng cao tỷ lệ luồng xanh một cách hợp pháp và bền vững. Việc hiểu rõ “Luồng xanh hải quan là gì?” giúp doanh nghiệp có định hướng rõ ràng hơn về mục tiêu hợp tác.
- Hướng tới Doanh nghiệp Ưu tiên (AEO): Đây là mục tiêu cao nhất. Nếu doanh nghiệp đủ điều kiện, việc trở thành AEO sẽ đảm bảo tỷ lệ Luồng xanh gần như tuyệt đối do được hưởng cơ chế quản lý đặc biệt và minh bạch.
- Tham vấn chuyên gia: Hợp tác với các đơn vị tư vấn hải quan uy tín (như SNQ Global Logistics) để được tư vấn về chiến lược tuân thủ, kiểm tra tính hợp lệ của bộ chứng từ trước khi khai báo. Việc này giúp giảm thiểu rủi ro bị kiểm tra ngẫu nhiên hoặc kiểm tra sau thông quan nhờ vào kinh nghiệm chuyên môn sâu rộng.
Việc hiểu rõ luồng xanh hải quan là gì? không chỉ là nắm bắt quy định, mà là làm chủ tốc độ lưu thông hàng hóa và giảm thiểu rủi ro pháp lý. Để đảm bảo hồ sơ hải quan của bạn luôn đạt chuẩn cao nhất, tận dụng triệt để cơ chế thông quan tinh gọn này, hãy liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia tận tâm của SNQ Global Logistics.
